9. HARF-İ CERR
Harf-i Cerr’ler isimlerden önce gelirler ve öncesinde geldikleri isimlerle alakalı bir yönelim, zaman, kıyaslama, sebep vb. belirtirler.
✽
Harf-i Cerr’ler öncesinde geldikleri isim ile bitişik yazılırlar ve ismin sonunu "esre" ( -ِ -ٍ ) yaparlar.
En sık kullanılan Harf-i Cerr'ler:
| مِنْ | ...den, ...dan (başlamak, kısmiyet, kıyaslama ve açıklama belirtir) |
|
Kendinden sonra Vasıl Hemzesi gelirse, Harf-i Cerr'deki "cezm" düşer ve "üstün" olur.
(Bir) Evden çıktım.
حَرَجْتُ مِنْ بَيْتٍ.
Evden çıktım.
حَرَجْتُ مِنَ الْبَيْتِ.
|
| فِي | ...de, ...da, içinde, hakkında (mekan veya zaman ile alakalı zarfiyet bildirir) |
|
Mü'min cennettedir.
اَلْمُؤْمِنُ فِي الْجَنَّةِ.
|
| إِلَى | ...e, ...a, ...ye, ...ya (son, nihayet, dek, değin, kadar manalarında kullanılır) |
|
Eve gittim.
ذَهَبْتُ إِلَى الْبَيْتِ.
|
| عَلَى | ...e, ...a, ...ye, ...ya, üzerinde, üstünde (fiziki konum, mertebe, kıymet ve manevi manada kullanılır) |
|
Çocuk yere düştü.
سَقَطَ الْوَلَدُ عَلَى الْاَرْضِ.
|
| بِ | ile, ...le, ...e (başlamak, kısmiyet, kıyaslama ve açıklama belirtir) |
|
Genellikle cansız eşya ve insan dışı varlıklar için kullanılır. İnsan söz konusu olduğunda ( مَعَ ) tercih edilir.
Dersi kalemle yazdım.
قَرَأْتُ الدَّرْسَ بِالْقَلَمِ.
Bir arkadaşla çay içtim.
شَرِبْتُ الشَّايَ مَعَ صَدِيقٍ.
|
| عَنْ | ...den, ...dan, hakkında (dairlik, aitlik manasında kullanılır) |
|
Kendinden sonra Vasıl Hemzesi gelirse, Harf-i Cerr'deki "cezm" düşer ve "esre" olur.
Müdür öğrencileri sordu.
سَأَلَ الْمُدِيرُ عَنِ التَّلَامِيزِ.
|
| لِ | için (bazı durumlarda aidiyet belirtir) |
|
Kendinden sonra Vasıl Hemzesi gelirse, hemzedeki "elif" düşer ve ( لِلْ ) olur
Hamd Allah'ındır (Allah içindir).
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ.
|
| كَ | gibi (kıyaslama ve benzerlik belirtir) |
|
Dünya top gibidir.
اَلْأَرْضُ كَالْكُرَةِ.
|
| حَتَّي | ...ceye kadar, taki |
|
Ölünceye kadar Allah'a ibadet ettim.
عَبَدْتُ اللَّهَ حَتَّي الْمَوْتِ.
|
Aşağıdaki Harf-i Cerr'ler ise nadir olarak kullanılır:
| رُبَّ | Olur ki, belki, bazı, nice, vardır |
| مُزْ - مُنْزُ | ...den beri, ...den itibaren |
10. MÜTEADDİ VE LAZIM FİİLLER
✽
Cümlenin anlaşılması için "Mef'ul"e ihtiyaç duyan fiillere Müteaddi (Geçişli) Fiil denir. Böyle bir cümledeki Mef'ul, M.B. Sarih olarak adlandırılır.
Ferid ekmeği yedi.
اَكَلَ فَرِيدٌ الْخُبْزَ.
✽
Cümlenin anlaşılması için "Mef'ul"’e ihtiyaç duymayan fiillere Lazım (Geçişsiz) Fiil denir. Böyle cümleler anlaşılmak için genellikle Harf-i Cerr isterler. Harf-i Cerr bulunan bu Mef'ul, M.B. Gayri Sarih olarak adlandırılır.
Halid evde oturdu.
جَلَسَ خَالِدٌ فِي الْبَيْتِ.
