Arapça bir cümlede gördüğünüz her şey "İsim", "Fiil" ya da "Harf"tir. Bunlar cümle içerisinde aldıkları görevlere bağlı olarak, aşağıdaki şekilde bulunabilirler;
- İsim: Fail, Mef’ul, Sıfat ... vb.
- Fiil: Mazi Fiil, Zamirli Fiil ... vb.
- Harf: Harf-i Cerr, Harf-i Atıf ... vb.
1. ARAPÇA HARFLER
Arap Dili alfabesindeki harfler iki kısımda ve özellikte sınıflandırılır. Bunlar;
- Kameri Harfler : ا ب ج ح خ ع غ ف ق ك م ه و ى
- Şemsi Harfler : ت ث د ذ ر ز س ش ص ض
Harflerin Kameri ya da Şemsi olmasının cümle yapısına etkisi yoktur. Sadece "İsim"lerin telaffuzunda etkisi vardır.
Ayrıca, arapça bir kelimede harfler bitişik yazılır. Çoğu harfler birbirlerine birleşirler, fakat bazı harfler aynı kelimedeki önceki harf ile birleşirken sonraki harfe birleşmezler. Birleşmeyen bu harfler arasındaki boşluk, çoğunlukla kelimeler arasındaki boşluktan daha küçük yazılır. Bir cümledeki kelimeleri ayırt etmek için bu kısım önemlidir.
- Sonraki Harfe Birleşmeyen Harfler : ا د ذ ر ز و ه ى
2. İSİMLER
Arapça bir cümlede isimler iki hâlde bulunur. Bunlar;
- Nekre (Belirsiz İsimler)
- Marife (Belirli İsimler)
Bir cümledeki isim Nekre hâlinde olduğunda bahsedilen ismin bilinmeyen, tanımlanmamış, herhangi bir isim ya da herhangi bir şey olduğunu gösterir. Eğer isim Marife hâlinde ise bahsedilen ismin bilinen, önceden tanımlanmış, özel bir isim ya da özel bir şey olduğunu gösterir. Bu konudaki kaideler şunlardır;
✽
İsim Nekre hâlinde olduğunda, kelimenin sonuna tenvin takısı ( −ً −ٍ −ٌ ) gelir.
(Herhangi bir) Kalem
قَلَمٌ
✽
İsim Marife hâlinde olduğunda, tenvin takısındaki ( ن ) düşer ve kelimenin başına bitişik olarak ( اَلْ ) takısı gelir.
(Belirli bir, O) Kalem
اَلْقَلَمُ
✽
Marife isimlerin ilk harfinin Kameri ya da Şemsi olmasına göre telaffuzları değişir ve eğer Şemsi harf ise ( ل ) yutularak ilk harf şedde ( ــّـ ) ile okunur.
Kalem
اَلْقَلَمُ
Öğrenci
اَلتِّلْمِيزُ
✽
Ayrık zamirler ve özel isimler Nekre ya da Marife olarak sınıflandırılmazlar. Bu nedenle yukarıdaki kurallara da uymak zorunda değildirler.
Ayşe
عَائِشَةُ
3. SİYGALAR
Arapça kelimelerin 15 farklı siyga hâli vardır. Bu hâller cümlede bahsedilen kişi ya da şeylerin cinsiyetlerini ve çokluklarını belirler. Siygalar aşağıdaki nitelikler ile oluşturulur;
- Müzekker (Eril şahıs)
- Müennes (Dişil şahıs)
- Gaib (O, Müzekker)
- Gaibe (O, Müennes)
- Muhatab (Sen, Müzekker)
- Muhataba (Sen, Müennes)
- Mütekellim (Ben, Müzekker ve Müennes)
- Müfred (Tekil şahıs)
- Müsenna (İkili şahıs)
- Cemi (Çoğul, Üç veya daha fazla şahıs)
Mesela; bir kelime Müsenna-Gaibe hâlinde ise o kelimemin "iki dişil şahıslar" hakkında olduğu, Cemi-Gaib hâlinde ise o kelimemin "çoğul eril şahıslar" hakkında olduğu anlaşılır.
✽
"İsimler", "Filler" ve "Harfler" tanımladıkları bu 15 siygaya göre, sonlarına belirli ekler alırlar. Cümledeki birbiri ile ilişkili tüm kelimelerin müzekkerlik, müenneslik, tekillik ve çokluk bakımından siyga hâllerinin birbirlerine uyumlu olması gerekmektedir.
